Kinh tế vĩ mô ảnh hưởng tới toàn bộ các lĩnh vực và ngành nghề tồn tại trong nền kinh tế. Không chỉ riêng thị trường chứng khoán phái sinh, thị trường chứng khoán cơ sở hay các thị trường đầu tư khác cũng đều bị tác động bởi những yếu tố này dù ít- nhiều.
Các chỉ số kinh tế vĩ mô là các số liệu thống kê cho thấy trạng thái kinh tế hiện thời của một quốc gia. Các chỉ số này được các cơ quan chính phủ và khu vực tư nhân xuất bản đều đặn vào một thời điểm nhất định. Những chỉ số này đóng góp tầm nhìn về năng lực kinh tế của một quốc gia hoặc khu vực cụ thể, và do đó có thể gây ra tác động lớn trên thị trường. Khi được sử dụng đúng cách, các chỉ số này có thể là tài nguyên vô giá cho bất kì nhà đầu tư nào, đặc biệt với nhà đầu tư chứng khoán.
Các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng tới thị trường chứng khoán chung
1- Tổng sản phẩm quốc nội -GDP.
Một trong những chỉ số quan trọng nhất của nền kinh tế vĩ mô là GDP – tổng sản phẩm quốc nội. Chúng ta đã biết có 3 cách tính GDP: phương pháp chi tiêu, phương pháp thu nhập, và phương pháp giá trị gia tăng. Trong đó phổ biến nhất là phương pháp chi tiêu.
Hãy tưởng tượng nền kinh tế của chúng ta có 3 khu vực: hộ gia đình, khối doanh nghiệp và nhà nước. Cả ba khu vực này đều cần chi tiêu. Hộ gia đình mua gà. Doanh nghiệp mua máy ấp trứng gà. Và nhà nước mua điện để cung cấp cho nền kinh tế nuôi gà. Nền kinh tế có ba luồng chi tiêu là chi tiêu hộ gia đình (Consumption, C), chi tiêu doanh nghiệp (Investment, I) và chi tiêu chính phủ (Government spending, G). Ngoài ra chúng ta còn có những chi tiêu của người nước ngoài đối với những sản phẩm trong nước, ví dụ: xuất khẩu gà (Export-X). Và nếu chúng ta mua của người nước ngoài, ví dụ: trứng gà nhập từ Trung Quốc (Import-M), thì sẽ phải loại trừ ra khỏi GDP do trứng gà đó được sản xuất trong phạm vi quốc gia Trung Quốc. Do vậy, GDP = C + I + G + X – M. Đây là cách hiểu về GDP đơn giản nhất về mặt kinh tế.
Những tác động của GDP tới thị trường chứng khoán:
+ GDP tăng trưởng sẽ tác động tích cực tới thị trường chứng khoán về lượng và chất.
+ Nền kinh tế tăng trưởng tốt , thu hút nhiều vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài FDI và vốn gián tiếp FII. Khi có nhiều nhà đầu tư nước ngoài tham gia, thị trường sẽ trở nên minh bạch và chuyên nghiệp hơn.
+Tăng trưởng kinh tế chung thể hiện sự ổn định của thị trường chứng khoán. Cổ phiếu lên giá và sàn tràn ngập sắc xanh tích cực.
+ Tăng trưởng kinh tế tạo ra nhu cầu cho các loại dịch vụ tài chính khác nhau. Từ đó, các công ty cần vốn để phát triển sẽ có nhiều cơ hội vay vốn và tìm kiếm cơ hội thu hút đầu tư. Đứng trước cơ hội lên sàn..
2- Chỉ số giá tiêu dùng- CPI.
Đây là chỉ số tính theo phần trăm để phản ánh mức thay đổi tương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian. Sở dĩ chỉ là thay đổi tương đối vì chỉ số này chỉ dựa vào một giỏ hàng hóa đại diện cho toàn bộ hàng tiêu dùng.
Thông thường, với mức chỉ số tiêu dùng ôn hòa,ổn định ở mức 5% là điều kiện lí tưởng để thị trường chứng khoán hoạt động ổn định trong giả định các yếu tố khác liên quan đến thị trường không đổi.
Những ảnh hưởng của CPI tới TTCK:
+CPI tăng gắn với việc phải tăng chi phí đầu vào. Điều này làm giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp, BTTC không được khả quan.Từ đó, giảm sức hút với các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
+CPI tăng sẽ làm tăng áp lực buộc nhà nước phải thực hiện chính sách tín dụng thắt chặt khiến các nhà đầu tư chứng khoán cấp nguồn tín dụng khó khăn hơn, vì vậy làm giảm đầu tư vào thị trường chứng khoán.
+CPI tăng làm kéo theo tăng lãi suất ngân hàng, khiến lãi suất trở nên hấp dẫn hơn cơ hội đầu tư chứng khoán khiến thu hẹp dòng đầu tư trên thị trường.
+CPI tăng có thể gây ra 02 tác dụng trái chiều khác là tăng bán ra các chứng khoán ”xấu” để rút khỏi thị trường,tăng mua vào chứng khoán” tốt” để ẩn nấp lạm phát.
3- Lạm phát.
lạm phát là sự tăng mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ theo thời gian và sự mất giá trị của một loại tiền tệ. Khi so sánh với các nước khác thì lạm phát là sự giảm giá trị tiền tệ của một quốc gia này so với các loại tiền tệ của quốc gia khác.Theo nghĩa đầu tiên thì người ta hiểu lạm phát của một loại tiền tệ tác động đến phạm vi nền kinh tế một quốc gia, còn theo nghĩa thứ hai thì người ta hiểu lạm phát của một loại tiền tệ tác động đến phạm vi nền kinh tế sử dụng loại tiền tệ đó. Ngược lại với lạm phát là giảm phát. Một chỉ số lạm phát bằng 0 hay một chỉ số dương nhỏ thì được người ta gọi là sự “ổn định giá cả”
Những tác động của lạm phát tới TTCK:
+ Lạm phát ảnh hưởng gián tiếp tới thị trường chứng khoán thông qua thị trường hàng hóa.Lạm phát tăng có nghĩa rằng chi phí của doanh nghiệp sẽ bị đẩy lên cao, giá hàng hóa theo đó mà tăng lên. Nhưng cầu hàng hóa sẽ giảm xuống vì giá tăng lên, dẫn đến doanh thu của hàng hóa cũng theo đó mà giảm. Doanh nghiệp không còn hấp dẫn đối với nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
+ Lạm phát cao là dấu hiệu cho nền kinh tế bất ổn. Điều này làm cho người dân, nhà đầu tư mất niềm tin vào nền kinh tế. ”Tâm lý bầy đàn ” xuất hiện, kéo theo việc rút vốn ồ ạt trên thị trường chứng khoán.
4- Cung ứng tiền tệ.
Gọi tắt là cung tiền, chỉ lượng cung cấp tiền tệ trong nền kinh tế nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng tiền trong nền kinh tế.
Nếu lượng cung tiền mở rộng sẽ dẫn đến một sự gia tăng trong tiêu dùng hàng hóa cũng như làm gia tăng việc sử dụng các tài sản tài chính mà chứng khoán là một trong số đó. Khi lượng cung tiền tăng, thanh khoản vượt trội sẽ ảnh hưởng đến TTCK khá mạnh do tác động của chính sách tiền tệ tương đối nhanh và trực tiếp. Chính sách mở rộng tiền tệ làm giảm lãi suất của nền kinh tế, làm giảm lãi suất chiết khấu của chứng khoán qua đó làm tăng giá kỳ vọng và tăng thu nhập.
Ngoài ra,một sự gia tăng trong cung tiền sẽ làm gia tăng thanh khoản và tín dụng cho nhà đầu tư cổ phiếu dẫn đến giá các chứng khoán cao hơn, nghĩa là cung tiền tăng lên sẽ dẫn đến sự tăng trưởng và phát triển ổn định hơn cho TTCK
